Inleiding

Sinds 1997 is "het handvest van de sociaal verzekerde" in werking. Dat handvest bevat een aantal belangrijke principes in verband met de rechten en plichten van de bevolking (de sociaal verzekerden) in hun contacten met de socialezekerheidsinstellingen.

Het voornaamste doel van het handvest is de bevolking te beschermen met een aantal regels waaraan alle socialezekerheidsinstellingen zich moeten houden. Het gaat dan om de parastatalen voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren en de instellingen van de sociale bijstand.

We beperken ons hier tot de voornaamste principes.

Vooreerst is elke socialezekerheidsinstelling verplicht om de bevolking zo duidelijk mogelijk te informeren over haar rechten. Enerzijds kan een sociaal verzekerde zelf specifieke vragen stellen aan een instelling, anderzijds is de instelling verplicht om ook uit eigen beweging initiatieven te nemen om de bevolking te informeren.

Bij een aanvraag voor een uitkering moet de instelling binnen een redelijke termijn antwoorden. Binnen vier maanden moet ze een beslissing nemen en vervolgens binnen vier maanden de uitkering uitbetalen. Bij vertraging moet zij intresten betalen aan de gerechtigde.

Bij elke beslissing moet de instelling alle beroepsmogelijkheden, de redenen van de beslissing en de referenties aan de sociaal verzekerde meedelen. De beroepstermijn voor een rechtscollege (doorgaans de arbeidsrechtbank) is minstens 3 maanden.

Uit dit sociaal handvest blijkt alvast heel duidelijk dat de overheid de burger meer en beter wil informeren.

Wet tot invoering van het "handvest" van de sociaal verzekerde

MySocialSecurity.be is een gepersonaliseerd onderdeel van het portaal van de sociale zekerheid. Het is het resultaat van een partnerschap tussen verschillende overheidsdiensten. Belgische burgers vinden er hun persoonlijke documenten en gepersonaliseerde informatie.

Brochure: Alles wat je altijd wilde weten over de sociale zekerheid

Bestaanszekerheid

Langzaam aan is ons socialezekerheidssysteem geëvolueerd van een gewone verzekering tegen sociale risico's naar een waarborg voor bestaanszekerheid voor iedereen. Concreet zorgt de sociale zekerheid voor:

• een vervangingsinkomen bij loonverlies (werkloosheid, pensionering, arbeidsongeschiktheid)
• een aanvulling op het inkomen als je bepaalde "sociale lasten", zoals het opvoeden van kinderen of ziektekosten, moet dragen;
• bijstandsuitkeringen als je onvrijwillig niet over een beroepsinkomen beschikt.

Vergoedingen en uitkeringen

1. Gezinsbijslag : Als gevolg van de 6e Staatshervorming wordt de kinderbijslag geregionaliseerd : www.fons.be (VL) - www.famiwal.be (WAL) - www.ostbelgienfamilie.be (DG) - www.famiris.brussels (BRU)
2. Werkloosheid : Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA)
3. Pensioen : Federale Pensioendienst (FPD)
4. Geneeskundige verzorging : Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV)
5. Ziekte-uitkeringen
6. Moederschapsuitkeringen
7. Arbeidsongevallen en Beroepsziekten : Federaal agentschap voor beroepsrisico’s (FEDRIS)
8. Jaarlijkse vakantie : Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie (RJV)
9. Sociale verzekering bij faillissement
10. Hulp voor zelfstandigen na een bevalling, een adoptie, een ernstige ziekte van het kind of in geval van palliatieve zorgen : Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen (RSVZ)

Internationaal

Je wilt in een ander land op vakantie gaan, wonen, werken, werk zoeken of studeren. Zal je in dit ander land aanspraak kunnen maken op uitkeringen van de sociale zekerheid? Voor je België verlaat contacteer je best de instelling die jouw uitkering betaalt om te weten wat je moet doen. (Leaving Belgium).

Buiten de grenzen van de Europese Unie: Overzeese Sociale Zekerheid

Wanneer je in België komt wonen of werken, moet je je in elk geval aansluiten bij een ziekenfonds of bij de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering.

Voor werknemers zal de werkgever de andere formaliteiten vervullen.

Wie in België komt werken als werknemer, zelfstandige of stagiair, moet dit elektronisch aangeven.

Informatie over wonen en/of werken in België: www.comingtobelgium.be