Wat doet een OCMW?
Het OCMW heeft tot taak aan personen en gezinnen de dienstverlening te verzekeren waartoe de maatschappij gehouden is.
Wat is maatschappelijke dienstverlening? In België is de maatschappelijke dienstverlening een systeem dat iedereen moet toelaten om een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. Het biedt bescherming aan personen en gezinnen die niet genoeg middelen hebben om menswaardig te leven. Dat is een situatie waarin je terecht kan komen door een faillissement, ziekte, ontslag, familiale problemen enzovoort.
Wat begrijpen we onder ‘menselijke waardigheid’? Het begrip ‘menselijke waardigheid’ is geëvolueerd met de jaren, maar in de huidige Belgische samenleving houdt het op zijn minst in dat je:
- kunt voeden,
- kunt kleden,
- kunt huisvesten,
- kunt wassen en verzorgen, et
- toegang hebt tot gezondheidszorg.
Als iemand door moeilijkheden niet meer de nodige middelen heeft om dat te doen, is het OCMW er om te helpen.
Hoe ziet OCMW-steun eruit?
De steun die het OCMW verleent, neemt verschillende vormen aan. Hij hangt af van de situatie van de persoon. Het kan gaan om financiële (leefloon of equivalent leefloon), psychosociale en andere medische hulp. Het OCMW onderzoekt elke steunaanvraag. Het doet voorstellen die daar het best bij aansluiten en die beantwoorden aan de behoeften van de persoon in kwestie.
Opmerking: sociale bijstand en sociale zekerheid
Opgelet: het recht op maatschappelijk integratie en op maatschappelijke dienstverlening zijn ingevoerd als ‘residuaire rechten van de sociale zekerheid en de familiale bijstand’. Dat betekent dat het OCMW enkel en alleen kan tussenkomen wanneer iemand geen rechten meer kan doen gelden op een andere tussenkomst van de sociale zekerheid.
Het OCMW kan de persoon niet in een toestand laten waarin die geen menswaardig leven kan leiden. Daarom kan het voorschotten verlenen (op pensioenen, werkloosheidsuitkeringen, uitkeringen voor personen met een handicap...) die het nadien rechtstreeks kan terugvorderen bij de verantwoordelijke instelling van de sociale zekerheid.
Diensten van het OCMW
De wet bepaalt ook dat het OCMW instellingen of diensten met een sociaal, curatief of preventief karakter kan opstarten en beheren. De diensten die het OCMW beheert zijn zeer divers. Ze verschillen in grote mate van OCMW tot OCMW, en wel volgens de behoeften van de bevolking van de gemeente.
Hier zijn enkele voorbeelden van diensten die beheerd worden door OCMW’s:
- diensten voor schuldbemiddeling
- washuizen
- sociale winkels
- opvangtehuizen
- transitwoningen
- sociale restaurants
- kindertehuizen
- diensten voor hulp aan families
- crèches
- rusthuizen, enz.
Voorwaarden voor OCMW-steun
Iedereen heeft recht op OCMW-steun, maar het OCMW is alleen verplicht om steun te verlenen als je aan bepaalde voorwaarden voldoet.
Om recht te hebben op eender welke hulp moet je behoeftig zijn. Dat betekent dat je niet meer voldoende middelen hebt om een menswaardig leven te leiden.
Daarnaast zijn er nog andere voorwaarden die moeten vervuld zijn, zoals het feit dat je in België woont, of bijzondere voorwaarden die afhankelijk zijn van het soort steun waarover het gaat. Bijvoorbeeld: om een leefloon te ontvangen, moet je in principe meerderjarig zijn. Ander voorbeeld: wanneer je illegaal in België verblijft, heb je enkel recht op dringende medische hulp.
Het is de taak van het OCMW om na te gaan of iemand alle voorwaarden vervult die nodig zijn om steun te kunnen krijgen. Je kunt de beslissing van het OCMW wel aanvechten bij de arbeidsrechtbank als je niet akkoord gaat.
Hoe doe ik een beroep op het OCMW?
Er bestaat een OCMW in elke gemeente. Er zijn dus 589 OCMW's in gans België. Heb je advies nodig of wil je een steunaanvraag indienen, dan moet je je wenden tot het OCMW van de gemeente waar je woont.
Als een OCMW niet bevoegd is om je te helpen, zal het je steunaanvraag doorsturen naar het OCMW dat wel bevoegd is en je daarvan op de hoogte brengen.