Werken als...

Onthaalouders – statuut

Op onthaalouders is het werknemersstelsel van toepassing. Onthaalouders zijn natuurlijke personen die:

• zorgen voor de opvang van kinderen in een woning voor de opvang in gezinsverband;
• aangesloten zijn bij een dienst die daartoe werd erkend door de bevoegde openbare instelling.

Ook personen die in de kinderopvang werken met een gewone arbeidsovereenkomst, zoals werknemers van een kinderdagverblijf, vallen onder het werknemersstelsel.

Opvanguitkering

De opvanguitkering is een uitkering die de RVA toekent aan een onthaalouder wanneer haar inkomsten dalen omdat bij haar ingeschreven kinderen afwezig zijn, omwille van redenen onafhankelijk van haar wil.

Deze reglementering geldt enkel voor de onthaalouder die:

• opvang in gezinsverband verzekert, van kinderen die door hun ouders worden gebracht;
• aangesloten is bij een dienst die door de Vlaamse of de Franse of de Duitstalige Gemeenschap is erkend;
• niet met deze dienst verbonden is door een arbeidsovereenkomst.

Het recht op de opvanguitkering kan worden toegekend van zodra de onthaalouder actief is.

Deze regeling geldt niet voor de onthaalouder die deze activiteit verricht als zelfstandige (en dus onderworpen is aan de sociale zekerheid der zelfstandigen) of als loontrekkende.

In België bestaan er drie statuten:

• werknemersstatuut: de werknemer is met zijn werkgever verbonden door een arbeidsovereenkomst. Er is een gezag relatie.
• ambtenarenstatuut: wie werkt in de openbare sector en vast benoemd is (of een daarmee gelijkgesteld statuut heeft).
• zelfstandigenstatuut: wie niet werkt als werknemer of als ambtenaar, maar toch een beroepsactiviteit heeft. Er is geen gezag relatie tussen de zelfstandige en de opdrachtgever.

Het kunstenaarsstatuut is geen apart sociaal zekerheidsstatuut met aparte bijdragen en/of een aparte bescherming. Een kunstenaar wordt ingepast in de bestaande statuten.

Ben je kunstenaar in België?

De Commissie Kunstenaars evalueert de artistieke aard van je activiteiten en informeert je over je rechten en plichten voor het werknemers- en/of zelfstandigenstatuut. Afhankelijk van je persoonlijke situatie kan je bij de Commissie Kunstenaars volgende documenten aanvragen: 

• kunstenaarskaart: alleen voor de kunstenaar die occasionele artistieke prestaties uitvoert in het kader van de kleine vergoedingsregeling (KVR).
• kunstenaarsvisum: alleen voor de kunstenaars die geen klassieke arbeidsovereenkomst hebben. Dit wil zeggen dat niet aan alle essentiële elementen voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst is voldaan (prestatie, bezoldiging, band van ondergeschiktheid). Voorbeeld: een muzikant wordt door een werkgever aangeworven in het kader van een concert. De musicus voert zijn prestatie uit zoals hij het wenst (hij is vrij in zijn keuze van de muziek, de manier waarop hij zijn concert uitvoert, hoe hij zijn tijd besteedt, enz…). In dat geval is er geen band van ondergeschiktheid tussen de kunstenaar en zijn opdrachtgever en in principe dus geen arbeidsovereenkomst. Met het kunstenaarsvisum zal hij toch onderworpen zijn aan de sociale zekerheid voor werknemers. 
• attest van de zelfstandige activiteit:  garandeert voor een duur van maximum 2 jaar het statuut van zelfstandige voor het geleverde werk. 

Meer informatie over het kunstenaarsstatuut lees je op de artist@work-website.

Wanneer ben je een zelfstandige?

Je bent een zelfstandige wanneer je in België een beroepsbezigheid uitoefent zonder arbeidsovereenkomst of zonder statuut (rijksambtenaar). Je bent dus geen werknemer of ambtenaar.

Je bent zelfstandige in hoofdberoep wanneer je parallel met je zelfstandige bezigheid gewoonlijk en hoofdzakelijk geen andere activiteit uitoefent.

Je bent zelfstandige in bijberoep wanneer je parallel met je zelfstandige bezigheid gewoonlijk en hoofdzakelijk een andere bezigheid uitoefent. Je hebt dus een andere hoofdactiviteit.

Je bent een gepensioneerde zelfstandige wanneer je de pensioenleeftijd bereikt hebt of effectief een vervroegd rustpensioen als zelfstandige of werknemer uitbetaald krijgt en tegelijk nog een zelfstandige activiteit uitoefent.

Wat zijn je verplichtingen als zelfstandige?

Als zelfstandige heb je twee verplichtingen:

• je moet je aansluiten bij een socialeverzekeringsfonds voor zelfstandigen, en
• je moet in principe per kwartaal sociale bijdragen betalen.

Wanneer ben je een helper van een zelfstandige?

Je bent een helper als je een zelfstandige bijstaat of vervangt in de uitoefening van zijn beroep, zonder door een arbeidsovereenkomst verbonden te zijn met hem.

Behalve enkele uitzonderingen heb je als helper dezelfde verplichtingen als een zelfstandige.

Welke helpers vallen buiten het sociaal statuut van zelfstandige?

In sommige gevallen val je als helper buiten het sociaal statuut van zelfstandige:

• als je de echtgenoot of echtgenote bent van een zelfstandige zonder een ‘meewerkende echtgenoot’ te zijn;
• als je jonger bent dan 20 én niet getrouwd bent;
• als je een toevallige helper bent. Dit is het geval als de activiteit niet regelmatig is en minder dan 90 dagen per jaar omvat OF als je een student bent die recht geeft op kinderbijslag.

Vermoeden van uitoefening zelfstandige beroepsactiviteit

Onder twee voorwaarden vermoedt de overheid dat je als mandataris een zelfstandige beroepsbezigheid uitoefent:

• je bent een natuurlijke persoon, en
• je oefent, al dan niet aangesteld, een mandaat uit in een vennootschap of vereniging die zich met een exploitatie of met verrichtingen van winstgevende aard bezighoudt.

In die situatie ben je verplicht je te verzekeren in het sociaal statuut van de zelfstandigen.

Vermoeden weerleggen met bewijs kosteloosheid mandaat

Je kan dit vermoeden weerleggen door de kosteloosheid van jouw mandaat aan te tonen. Kosteloosheid wil zeggen dat er in feite geen bezoldiging wordt toegekend en dat er in rechte geen bezoldiging kan toegekend worden.

Kosteloosheid in rechte bewijst u met de statuten van de vennootschap of vereniging. Bij gebrek aan statutaire bepaling kan een beslissing van het bevoegde orgaan dat de kosteloosheid van het mandaat voor de toekomst vastlegt als bewijs gelden. Dit bewijs blijkt uit:

• publicatie in de bijlagen bij het Belgisch Staatsblad, of
• de mededeling aan het socialeverzekeringsfonds of het RSVZ van de statutaire bepaling of de beslissing van het bevoegd orgaan.

Bewijs van de kosteloosheid in feite gebeurt met alle rechtsmiddelen behalve een getuigenis.

Het bewijs van de kosteloosheid van het mandaat kan niet aanvaard worden wanneer:

• er inkomsten uit voortvloeien, of
• de vereniging of vennootschap bijdragen of premies stort voor de opbouw van een aanvullend pensioen van de mandataris.

Bewijs kosteloosheid in rechte: beperkt retroactieve werking

Het bewijs van de kosteloosheid van het mandaat in rechte kan niet verder teruggaan dan 12 maanden voorafgaand aan de maand van de publicatie in de bijlagen bij het Belgisch Staatsblad, of aan de maand van de mededeling aan het socialeverzekeringsfonds of het RSVZ.

Gepensioneerd? Bewijs kosteloosheid in feite volstaat

Als gepensioneerde mandataris hoef je enkel het bewijs van de kosteloosheid in feite te leveren om buiten het toepassingsgebied van het zelfstandigenstelsel te vallen.

Je werkt onder een lokaal contract in België voor:

• een ambassade,
• een consulaat,
• een permanente vertegenwoordiger van de Europese instellingen,
• enz.

Welke sociale zekerheid is van toepassing op jouw situatie?

Je situatie valt onder de Belgische sociale zekerheid of die van een ander land, afhankelijk van de verschillende regelgevingen die in een internationale context van toepassing zijn.

Heb je als werknemer met een diplomatieke missie vragen over je sociale zekerheid? Of ondervind je problemen met je werkgever over je sociale zekerheid? De Commissie voor goede diensten kan je helpen.

Wat is de Commissie voor goede diensten?

De Commissie voor goede diensten (CGD) informeert je over je rechten en plichten die voortvloeien uit het arbeidsrecht, de sociale zekerheid of de belastingwetgeving in België.

Daarnaast staat de CGD je met advies bij om individuele of collectieve problemen met je werkgever door een minnelijke schikking op te lossen.

Concreet neemt de CGD dus de rol van verzoener, bemiddelaar en raadgever op om een minnelijke schikking te vinden.

Praktisch

Op de webpagina van de Commissie voor goede diensten vind je :

• alle informatie over de sociale en fiscale verplichtingen uit de Belgische wetgeving,
• modellen van sociale documenten,
• een presentatie van de samenstelling, opdrachten en diensten van de commissie,
• de onderwerpen waarbij de commissie je kan helpen, en
• de contactgegevens van de commissie.

Wat is een flexi-job precies?

Een flexi-job is een extra job in de horeca of de detailhandel – denk aan bakkerijen, slagerijen, grootwarenhuizen, buurtsupermarkten, kappers, …

Deze voordelen heeft een flexi-job voor jou…

Een flexi-contract heeft speciale, gunstige voorwaarden.

• Je betaalt geen werknemersbijdrage of bedrijfsvoorheffing op je flexi-loon. Bruto is gelijk aan netto.
• Je flexi-inkomsten hoeven niet in je belastingbrief, dus je komt niet in een hogere belastingschaal.
• Je bouwt wél sociale rechten op (vakantie, pensioen, recht op werkloosheidsuitkering).

Wie mag een flexi-job doen?

Flexi-jobs zijn er speciaal voor:

• werknemers die al minstens 4/5 werken, en
• gepensioneerden.

Werknemers in flexi-jobs

Als werknemer moet je in het derde kwartaal dat aan de flexi-job voorafgaat, minstens 4/5 gewerkt hebben. Wil je aan een flexi-job beginnen in januari, dan moet je dus in april, mei en juni van het jaar ervoor zeker voor 4/5 aan het werk geweest zijn.

Je ‘gewone’ job en je flexi-job mag je niet voor dezelfde baas doen. Je werkgever mag je ook niet ontslaan uit je gewone job en je dan tijdens je opzegtermijn aannemen als flexi-jobber.

Gepensioneerden in flexi-jobs

Ben je jonger dan 65 jaar, of kan je geen loopbaan van 45 jaar bewijzen, dan mag je niet onbeperkt bijverdienen. Hoeveel je precies mag verdienen, hangt van je persoonlijke situatie af. Informeer je hierover goed bij de Federale Pensioendienst.

Vanaf het jaar dat je 65 wordt, of als je een loopbaan van 45 jaar achter de rug hebt, mag je onbeperkt bijverdienen.

Onder welke voorwaarden mag een gepensioneerde een flexi-job uitoefenen? Er zijn twee mogelijkheden:

1. de gepensioneerde is 65 jaar of ouder op het moment dat men de flexi-job wil opnemen.
2. wie nog geen 65 jaar is op het ogenblik van de pensionering, kan meteen na de pensionering een flexi-job uitoefenen als men
   1. ofwel minstens 80% aan het werk was in kwartaal T-3, dat wil zeggen drie kwartalen vooraleer men de flexi-job opstart.
   2. ofwel in kwartaal T-2 vermeld staat in het pensioenkadaster, dat wil zeggen twee kwartalen vooraleer men de flexi-job opstart.

Wat brengt zo’n flexi-job op?

Er staat een minimumbedrag op het flexi-loon: 11,81 euro per uur, flexi-vakantiegeld inbegrepen.

In de zorgsector heb je recht op een hoger basisloon: 15,39 EUR per uur (inclusief flexi-vakantiegeld).

In sommige sectoren, zoals de horeca, hebt je recht op een premie als je werkt op zon- en feestdagen.

Wat is uitzendwerk?

Uitzendarbeid is een vorm van wettelijk toegelaten tijdelijke arbeid.

Er zijn drie partijen betrokken bij uitzendarbeid: het uitzendkantoor neemt een uitzendkracht (interim) in dienst en stelt deze ter beschikking van een gebruiker (de inlener). Het uitzendkantoor is de enige werkgever van de uitzendkracht. Wel wordt een deel van het werkgeversgezag overgedragen op de gebruiker.

Voor andere werkgevers dan uitzendkantoren is het in principe verboden om personeel ter beschikking te stellen en een gedeelte van het werkgeversgezag aan derden over te dragen (koppelbazen).

Uitzendkrachten worden volledig gelijkgesteld met andere werknemers, met alle rechten en plichten van de arbeidsreglementering. Zo heeft een uitzendkracht bijvoorbeeld recht op hetzelfde loon als een vaste werknemer en is (in principe) hun indienstneming van tijdelijke aard.

Tijdelijke arbeid kan enkel uitgeoefend worden om de volgende redenen:

• als vervanging voor een vaste werknemer;
• om te beantwoorden aan een tijdelijke vermeerdering van werk;
• om te zorgen voor de uitvoering van een uitzonderlijk werk.

Veiligheid en gezondheid van uitzendkrachten

Uitzendkrachten moeten op dezelfde bescherming van hun veiligheid en gezondheid kunnen rekenen als de andere werknemers van een gebruiker.

De werkgever moet een aantal verplichtingen naleven:

• informatie geven over de risico’s verbonden aan de werkpost, de verplichtingen van de hiërarchische lijn, de opdrachten en bevoegdheden van de interne dienst, de wijze van uitoefening van het recht op een spontane raadpleging bij de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, …;
• specifieke veiligheidsinstructies bezorgen om risico’s eigen aan de werkpost en arbeidsplaats te voorkomen;
• de nodige maatregelen nemen opdat de uitzendkracht aangepaste opleiding krijgt;
• de bijzondere beroepskwalificatie van de uitzendkracht controleren;
• nagaan of de uitzendkracht medische geschikt werd verklaard;
• werkkledij of persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking stellen;

De gebruiker moet de werkpostfiche bezorgen aan het uitzendbureau.

Voor iedere uitzendkracht die onderworpen is aan het gezondheidstoezicht, moet ook een centraal beheerd medisch dossier opgesteld worden. Bepaalde werkzaamheden zijn verboden voor uitzendkrachten, in het bijzonder de afbraak en de verwijdering van asbest.

De arbeidsvoorwaarden van de uitzendkracht

Het loon van de uitzendkracht mag niet lager zijn dan datgene waarop hij recht zou hebben gehad, indien hij onder dezelfde voorwaarden als vast werknemer door de gebruiker in dienst was genomen. Het is het uitzendbureau dat het loon moet betalen.

Het voorgaande betekent niet dat de uitzendkracht hetzelfde loon moet krijgen als de vaste werknemer die hij vervangt, maar wel dat hij het loon moet ontvangen waarop hij recht zou hebben gehad indien hij als vaste werknemer zou zijn aangeworven.

Het loon van de uitzendkracht wordt op dezelfde manier geïndexeerd en verhoogd als dat van de vaste werknemers van de gebruikers.

Gedurende de periode waarin de uitzendkracht bij de gebruiker werkt, heeft hij tevens, onder dezelfde voorwaarden als de vaste werknemers van die gebruiker, recht op toegang tot de bedrijfsvoorzieningen of diensten die in de onderneming van de gebruiker aanwezig zijn, zoals kantines, kinderopvang- en vervoerfaciliteiten, tenzij het verschil in behandeling om objectieve redenen gerechtvaardigd is.

Een uitzendkracht heeft onder bepaalde voorwaarden ook recht op een eindejaarspremie. De premie wordt gestort door het Sociaal Fonds voor de Uitzendkrachten.

In de arbeidsovereenkomst tussen uitzendbureau en uitzendkracht kan niet worden bepaald dat het de uitzendkracht verboden is om vast in dienst te treden van de gebruiker. Dergelijke contractbepalingen worden als niet bestaande beschouwd.

Wat is gelegenheidsarbeid in de horeca?

Gelegenheidsarbeid houdt in dat je werkgever met jou een arbeidsovereenkomst sluit van bepaalde duur of voor een specifieke taak, voor maximaal 2 aansluitende dagen. Die overeenkomst hoeft niet schriftelijk te zijn. Een mondelinge overeenkomst kan volstaan.

Wat betekenen die 50 dagen?

Als gelegenheidswerknemer in de horeca krijg je van de overheid per kalenderjaar een pakket van 50 dagen (je ‘contingent’) waarin je sociale bijdragen betaalt op een (lager) forfait, en dus niet op je normaal geldende vergoeding. Je sociale rechten worden daarentegen berekend op een hoger forfait, dat als normaal wordt beschouwd voor de horeca.

De voordelen?

• Je houdt netto meer over aan je loon.
• Je sociale rechten blijven behouden.
• Voor een werkgever is het aantrekkelijker om je aan te werven.

Met de onlinedienst Horeca@work kan je nagaan hoeveel van je 50 dagen je nog over hebt.

Meer dan 50 dagen werken mag, maar dan zullen je sociale bijdragen en rechten weer worden berekend op je echte loon.

Hoeveel sociale bijdragen moet je betalen?

Je sociale bijdragen worden berekend op een forfaitair bedrag. Er zijn twee forfaits (bedragen vanaf 5 juli 2022):

• Uurforfait: 10,08 euro per uur als je minder dan zes uur hebt gewerkt, en
• Dagforfait: 60,48 euro per dag als je zes uur of meer hebt gewerkt.

Pas op: een begonnen uur geldt als een volledig uur!

Je sociale rechten (waaronder het vakantiegeld) worden berekend op een hoger forfaitair bedrag, dat als normaal wordt beschouwd voor de horeca:

• 17,94 euro per uur, of
• 136,33 euro per dag.

Mag je meer dan 50 dagen werken?

Wil je meer werken dan 50 dagen? Dat kan, maar dan val je buiten de gunstige regeling van de sociale bijdragen. Vanaf dag 51 worden je sociale bijdragen weer berekend op de normaal geldende vergoedingen, niet meer op het lagere forfait.

Je hebt je 50 dagen nog niet opgebruikt maar geniet niet meer van de voordelige voorwaarden. Waarom?

Het kan gebeuren dat je je 50 dagen nog niet hebt overschreden en toch niet meer voordelig kunt werken bij een werkgever. Dat komt doordat de werkgever bij wie je aan de slag wilt, zijn pakket van voordelige dagen heeft uitgeput. Iedere werkgever in de horeca krijgt 200 dagen waarin hij gelegenheidswerknemers voordelig kan aanwerven. Gaat hij daar overheen, dan moet hij je aanwerven tegen de normale voorwaarden, ook al heb jij je dagen nog niet overschreden.

Je werkt maar een paar uur per dag. Telt dat als een volledige dag?

Ja, elke dag waarop je werkt, telt als een volledig gewerkte dag. Dus ook als je maar een halve dag werkt, of zelfs maar enkele uren, gaat er één dag van je resterende dagen af.

Werk je op dezelfde dag bij verscheidene werkgevers? Dan ben je toch maar één dag kwijt. Ook als je ’s avonds laat werkt en pas de volgende ochtend stopt, telt dat maar als één dag.

Krijg je volgend jaar opnieuw 50 dagen?

Ja. Op 1 januari van het volgend jaar krijg je opnieuw 50 dagen waarin je tegen gunstige voorwaarden als gelegenheidsarbeider in de horeca mag werken.

Heb je in het afgelopen jaar meer gewerkt dan 50 dagen? Ook dan krijg je in het nieuwe jaar 50 dagen.

Heb je nog dagen over van het afgelopen jaar? Dan begin je het nieuwe jaar toch gewoon met 50 dagen; de niet-opgebruikte dagen uit het vorige jaar zijn 'verloren'.

Je hebt al 600 uren als student. Kan je er nog 50 dagen horeca bijkrijgen?

Ja. Je kunt de twee systemen gebruiken. Dat kan niet tegelijkertijd. Overleg voordat je begint te werken met je werkgever welk systeem van toepassing is.

Voor de 600 urenals jobstudent:

• betaal je verminderde sociale bijdragen op je echte loon,
• gaan je uren af van je Student@work-teller, en
• moet je werkgever met jou een studentenovereenkomst afsluiten.

Voor de 50 dagen als gelegenheidsarbeider in de horeca:

• betaal je normale sociale bijdragen op een lager forfaitair bedrag,
• gaan je dagen af van de Horeca@work-teller, en
• moet je werkgever een studentenovereenkomst met je afsluiten als hij dat nog kan.

Je woont niet in België maar in een buurland. Krijg je ook 50 dagen?

Ja. Ook jij hebt recht op een gunstige regeling voor gelegenheidswerknemers in de horeca. De algemene regel is namelijk dat de socialezekerheidsbijdragen verschuldigd zijn in het land waar je werkt.

Als je niet alleen in België maar ook nog in een ander land werkt, dan zal je meestal geen recht hebben op de 50 dagen. Neem contact met ons op, dan geven we je uitsluitsel over je situatie.

Wat als je aantal dagen niet klopt ?

De werkgever met wie je een overeenkomst afsluit, geeft het aantal dagen dat hij je in dienst wil nemen, elektronisch door aan de RSZ (via de ‘Dimona’). Die dagen gaan automatisch van je contingent af.

Werk je langer of minder lang dan voorzien in de arbeidsovereenkomst, dan zal het aantal resterende dagen niet meer up-to-date zijn. Vraag je werkgever dan om de Dimona aan te passen. Uiteindelijk zal het aantal resterende dagen automatisch worden gecorrigeerd op basis van de RSZ-kwartaalaangifte van de lonen en werktijden (DmfA), maar dat kan enige tijd duren.

Wanneer ben ik een werknemer?

Je bent een werknemer als je:

• via een arbeidsovereenkomst arbeidsprestaties levert voor een werkgever in de privésector, of
• via een contractuele arbeidsovereenkomst arbeidsprestaties levert voor een werkgever in de publieke sector.

De arbeidsovereenkomst is een overeenkomst waarbij een werknemer zich verbindt tegen loon arbeid te verrichten onder het gezag van een werkgever. Ze kan al dan niet tijdelijk zijn.

Welke verplichtingen heb ik als werknemer?

De werknemer is verplicht:

• zijn werk zorgvuldig, eerlijk en nauwkeurig uit te voeren op de tijd, plaats en wijze zoals overeengekomen;
• te handelen volgens de bevelen en de instructies die hem worden gegeven door de werkgever;
• geen schade te berokkenen aan zijn eigen veiligheid, aan die van zijn medewerknemers, van de werkgever en van derden;
• arbeidsgereedschap en ongebruikte grondstoffen in goede staat aan de werkgever terug te geven;
• zowel gedurende de overeenkomst als na het beëindigen daarvan, geen:
  1. fabrieksgeheimen, zakengeheimen of geheimen in verband met persoonlijke of vertrouwelijke aangelegenheden, waarvan hij in de uitoefening van zijn beroep kennis kan hebben, bekend te maken;
  2. daden van oneerlijke concurrentie te verrichten of daaraan mee te werken.

Indien de werknemer tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst schade berokkent aan de werkgever of aan derden, is zijn aansprakelijkheid door de wet beperkt. De werknemer is enkel aansprakelijk voor schade die veroorzaakt werd door:

• bedrog,
• een zware fout, of
• een lichte fout die eerder gewoonlijk dan toevallig voorkomt.

Welke verplichtingen heeft de werkgever?

De werkgever is verplicht:

• te zorgen dat de arbeid wordt verricht in behoorlijke omstandigheden met betrekking tot de veiligheid en de gezondheid van de werknemer;
• het loon te betalen op de wijze, tijd en plaats zoals is overeengekomen;
• de werknemer de nodige tijd te geven om zijn geloofsplichten te vervullen, net als zijn burgerlijke verplichtingen die uit de wet voortvloeien;
• de nodige zorg en aandacht te wijden aan het onthaal van de werknemers en van de jeugdige werknemers in het bijzonder;
• te zorgen voor het arbeidsgereedschap dat aan de werknemer toebehoort en voor de persoonlijke voorwerpen die door deze laatste in bewaring moeten worden gegeven.

De werkgever mag zich in geen geval in de arbeidsovereenkomst het recht voorbehouden om de arbeidsvoorwaarden eenzijdig te wijzigen.

De rechtspraak weerhoudt als essentiële voorwaarden meestal:

• de functie,
• het loon, en
• de arbeidsplaats.

Mijn loonvoorwaarden

Het betalen van loon is de tegenprestatie voor de geleverde arbeid en vormt dus een essentieel element van de arbeidsovereenkomst.

De werkgever moet het overeengekomen loon betalen. Het niet-betalen van loon is strafbaar. De wet op de loonbescherming heeft tot doel aan de werknemer een vrije beschikking over zijn loon te waarborgen en misbruiken bij de uitbetaling van het loon tegen te gaan.

Het loon moet bepaald (bv. een concreet overeengekomen bedrag) of bepaalbaar zijn (bijvoorbeeld stukloon, uurloon, commissieloon, ...).

Het bedrag van het loon mag nooit lager zijn dan een bepaald minimum.

Dienstencheques en erkende dienstenchequebedrijven zijn een regionale bevoegdheid.

Je werkt in dienst van een erkende onderneming

Wil je met dienstencheques werken, dan sluit je een arbeidsovereenkomst dienstencheques af met een erkende onderneming. Die zet je aan het werk bij een particulier. Je kiest zelf bij welke erkende onderneming je wilt solliciteren in:

• Vlaanderen: raadpleeg de lijst van erkende ondernemingen op de pagina Zoek een erkende onderneming van de website Dienstencheques Vlaanderen.
• Wallonië of de Duitstalige Gemeenschap : raadpleeg de lijst van erkende ondernemingen op de pagina over het zoeken van erkende ondernemingen op de website Titres-Service Wallonie (in het Frans).
• Brussel: raadpleeg de lijst van erkende ondernemingen op de pagina Zoek een erkende onderneming van de website Dienstencheques Brussel.

Informatie per regio

Wil je graag meer weten over werken als dienstenchequewerknemer in:

• Vlaanderen? Raadpleeg de rubriek Werknemer op de website Dienstencheques Vlaanderen voor meer informatie.
• Wallonië? Raadpleeg de rubriek over werknemers op de website Titres-Services Wallonie (in het Frans) voor meer informatie.
• Brussel? Raadpleeg de rubriek Werknemer op de website Dienstencheques Brussel voor meer informatie.

Wanneer ben je vrijwilliger?

Je wordt beschouwd als vrijwilliger in de zin van de wet van 3 juli 2005 als je:

1. onbezoldigd en onverplicht een activiteit uitoefent,
2. ingericht door een organisatie buiten familie- of privéverband,
3. ten behoeve van:
   • een of meer personen zonder winstoogmerk,
   • een groep zonder winstoogmerk,
   • een feitelijke vereniging zonder winstoogmerk,
   • een privaat- of publiekrechtelijke rechtspersoon zonder winstoogmerk,
   • de samenleving als geheel,
   • …

op voorwaarde dat je:

• dezelfde activiteit niet beroepshalve verricht voor dezelfde organisatie, en
• het vrijwilligerswerk op het Belgische grondgebied verricht, of
• het vrijwilligerswerk in het buitenland verricht, voor zover
  • het vanuit België georganiseerd wordt, en
  • je eigen hoofdverblijfplaats zich in België bevindt.

Periode van vrijwilligerswerk

In principe is vrijwilligerswerk niet tijdsgebonden: je kan er om het even wanneer mee stoppen. Je moet wel de organisatie correct en tijdig op de hoogte brengen.

Procedure om vrijwilliger te worden

Vooraleer je als vrijwilliger begint te werken bij een organisatie, moet je op zijn minst geïnformeerd worden over:

• de onbaatzuchtige doelstelling van de organisatie,
• het juridische statuut van de organisatie (heeft zij rechtspersoonlijkheid, is het een feitelijke vereniging…?),
• als het om een feitelijke vereniging gaat: de identiteit van de verantwoordelijke(n) van de vereniging,
• de eventuele betaling van een kostenvergoeding voor vrijwilligerswerk en, in voorkomend geval, de aard van die vergoeding en de gevallen waarin ze betaald wordt,
• de mogelijkheid dat je als vrijwilliger geheimen aan de weet komt waarop artikel 458 van het Strafwetboek van toepassing is,
• de toepasselijke aansprakelijkheidsregeling voor schade die de vrijwilliger veroorzaakt, en de eventuele dekking van deze aansprakelijkheid (en andere risico's) door een verzekeringscontract.

Ben je werkloos? Voordat je aan vrijwilligerswerk begint, moet je het werkloosheidsbureau van de Rijksdienst voor arbeidsvoorziening schriftelijk op de hoogte brengen van wat je van plan bent. Reageert het werkloosheidsbureau niet binnen de twee weken na ontvangst van een volledige aangifte, dan mag je ervan uitgaan dat je een onbezoldigde activiteit mag uitoefenen met behoud van je uitkering.

Ben je arbeidsongeschikt, dan moet je het advies van de adviserende arts vragen voordat je aan vrijwilligerswerk begint. Als de arts vaststelt dat het vrijwilligerswerk verenigbaar is met je algemene gezondheidstoestand, dan mag je die activiteit uitoefenen.

Mag ik als vrijwilliger een kostenvergoeding aanvaarden?

Doe je vrijwilligerswerk in een of meer organisaties die een onkostenvergoeding betalen aan vrijwilligers, dan moet je kiezen uit een van de twee bestaande systemen:

• volledige terugbetaling van de werkelijke kosten op voorlegging van bewijsstukken, betaalbewijzen (facturen, kastickets, kilometervergoeding...).
  In dit geval moeten geen plafonds nageleefd worden, geen sociale bijdragen betaald worden en hoef je niets (inkomsten noch kosten) te vermelden op je aangifteformulier van de personenbelasting.
• uitbetaling van een forfaitaire kostenvergoeding.
  In dit geval moeten twee geïndexeerde plafonds (een maximaal bedrag per dag en een maximaal bedrag per jaar) toegepast worden.

De forfaitaire vergoeding kan je combineren met de terugbetaling van de werkelijke verplaatsingskosten voor maximaal 2000 kilometer per jaar per vrijwilliger. Deze limiet van 2.000 kilometer per jaar bestaat niet voor het personenvervoer.

Cumulatie met verenigingswerk voor dezelfde organisatie

(wet van 24 december 2020 op het verenigingswerk)

Een vrijwilliger kan ook verenigingswerk verrichten voor dezelfde organisatie, wanneer cumulatief aan de volgende voorwaarden is voldaan:

  1° de activiteit uitgeoefend als vrijwilliger verschilt van de activiteit uitgeoefend als verenigingswerker;

  2° de kostenvergoedingen ontvangen in het kader van het vrijwilligerswerk kunnen enkel de terugbetalingen van werkelijke kosten betreffen.