Zelfstandigen in moeilijkheden
Ben je zelfstandig, en ga je door een moeilijke periode om persoonlijke redenen, financiële redenen of een vorm van overmacht? Jouw sociale zekerheid biedt de volgende hulpmaatregelen.
Het is mogelijk om je voor een periode van 30 dagen per jaar te laten vervangen door een andere ondernemer. Bij arbeidsongeschiktheid, moederschapsrust, zorg voor een ernstig ziek kind of palliatieve zorgen kan de vervanging verlengd worden.
Ben je tijdelijk in economische of financiële moeilijkheden, dan kun je een gedeeltelijke of volledige vrijstelling van sociale bijdragen vragen.
Ten slotte is er ook het overbruggingsrecht. Dat biedt je een uitkering om een gedwongen onderbreking of stopzetting omwille van economische moeilijkheden te overbruggen.
Vervangende ondernemers voor zelfstandigen
Mogelijkheid om een zelfstandige te vervangen
Sinds de wet van 28 april 2010 houdende diverse bepalingen kan een zelfstandige die tijdelijk zijn beroepsactiviteit onderbreekt, zich laten vervangen om de continuïteit van zijn economische activiteit of onderneming te verzekeren.
Vervangingscontract
Een vervangingscontract wordt afgesloten tussen de vervangen zelfstandige en de vervangende ondernemer. Voor de duur van het vervangingscontract mag de vervangen zelfstandige noch zijn gewoonlijke noch enige andere beroepsactiviteit uitoefenen.
De vervangende ondernemer wordt verondersteld zelfstandig te zijn.
Duur van het contract
Het contract mag voor de vervangen zelfstandige niet langer dan een periode van 30 dagen per kalenderjaar lopen. Dit maximumaantal dagen kan evenwel verlengd worden met de volgende periodes van inactiviteit van de vervangen zelfstandige:
- elke periode van primaire arbeidsongeschiktheid en van invaliditeit;
- elke periode van moederschapsrust;
- elke periode van tijdelijke onderbreking van de activiteit om zorgen te verlenen aan een persoon, met een maximum van 12 maanden;
- elke periode van tijdelijke stopzetting van de activiteit om te zorgen voor een ernstig ziek kind, met een maximum van 12 maanden.
Inschrijving
Wie een activiteit als vervangende ondernemer wenst uit te oefenen, moet zich laten inschrijven in het "Register van vervangende ondernemers" van de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenklasse en Energie. Hiertoe wendt de kandidaat-vervanger zich tot een erkend ondernemingsloket. De kandidaat kan zich laten inschrijven voor een of meer activiteitensectoren.
De vervangende ondernemer moet ten laatste bij het begin van het eerste vervangingscontract ingeschreven zijn bij de Kruispuntbank van ondernemingen (KBO) en als natuurlijk persoon een zelfstandige activiteit in hoofdberoep of in bijberoep uitoefenen. Op basis van de wet kunnen personen die nog niet zelfstandig zijn, zich evenwel laten opnemen in het Register van vervangende ondernemers, zonder onmiddellijk ingeschreven te zijn bij de KBO. Zij moeten echter ten laatste bij het begin van het eerste vervangingscontract bij de KBO ingeschreven zijn. De vervangende ondernemer moet tevens zijn beroepskennis bewijzen (bij gereglementeerde beroepen).
Tarief
Het inschrijvingsgeld varieert van 34 euro tot 90,50 euro, naargelang de controle die het ondernemingsloket moet uitvoeren.
Instellingen
Vrijstelling betaling sociale bijdragen zelfstandigen
Als zelfstandige moet je bijdragen betalen aan je socialeverzekeringsfonds. Per kwartaal betaal je een bepaald bedrag voor je sociale zekerheid. Dit bedrag wordt verdeeld over de sectoren pensioenen, ziekte en invaliditeit, moederschap, overbruggingsrecht, moederschapshulp, geboorte-uitkering, rouwuitkering en uitkering voor mantelzorg.
Als je je sociale bijdragen niet kan betalen, kan je vrijstelling van bijdragen vragen.
De vrijstelling van bijdragen kan geheel of gedeeltelijk worden toegekend.
Je kunt vrijstelling vragen voor de voorlopige bijdragen of voor het bijdragesupplement na een regularisatie van het beroepsinkomen.
Periodes waarvoor je vrijstelling van bijdragen krijgt, tellen niet mee voor je pensioen.
Voor je je aanvraag indient
Wil je een vrijstelling vragen voor je voorlopige bijdragen? Vraag dan eerst, voor je een aanvraag indient, aan je socialeverzekeringsfonds of je in aanmerking komt voor een vermindering van het bedrag van de verschuldigde voorlopige bijdragen. Vaak biedt een vermindering je al een oplossing.
Voorwaarden voor vrijstelling
- Je toont aan dat je je tijdelijk in een moeilijke financiële of economische situatie bevindt waardoor je de bijdragen niet kunt betalen. Bijvoorbeeld: je krijgt een leefloon, je bent het slachtoffer van een natuurramp, brand, vernieling van je zaak, je bent actief in een crisissector, je hebt onvoorziene noodzakelijke beroepsuitgaven.
- Je dient je aanvraag in binnen de termijn van 12 maanden.
- De bijdragen waarvoor je een vrijstelling vraagt, komen in aanmerking voor vrijstelling. Check dus zeker eerst voor welke bijdragen je een vrijstelling kan aanvragen op de pagina Voor welke bijdragen kan ik een vrijstelling aanvragen? op de website van het RSVZ.
Start je als zelfstandige?
Dan moet je wachten tot het vijfde kwartaal verzekeringsplicht, voordat je een vrijstelling van de voorlopige bijdragen kan vragen voor je eerste 4 kwartalen verzekeringsplicht.
Hoe aanvragen?
Je kunt de vrijstelling van bijdragen op 2 manieren aanvragen:
- Online via de online dienst Vrijstelling sociale bijdragen zelfstandigen op de portaalsite Sociale Zekerheid. Opgelet!Zelfstandigen die moeilijkheden ondervinden in bepaalde sectoren in crisis en die een vrijstelling van bijdragen online aanvroegen, melden dit best ook aan mailbox-dvr@rsvz-inasti.fgov.be voor een snellere behandeling van hun dossier;
- Bij je socialeverzekeringsfonds (met het standaardformulier).
Je socialeverzekeringsfonds stuurt je dossier door naar de Dienst Vrijstelling van Bijdragen van het RSVZ. Je krijgt de beslissing aangetekend toegestuurd.
Meer weten?
Je vindt meer informatie over vrijstelling van bijdragen op de pagina Wat als ik mijn sociale bijdragen niet kan betalen? op de website van het RSVZ.
Onlinediensten
Instellingen
Interessante links
Overbruggingsrecht - Hulp voor zelfstandigen bij onderbreking of stopzetting van zelfstandige activiteiten
Wat is het overbruggingsrecht?
Als zelfstandige, helper of meewerkende echtgenoot kun je in geval van moeilijkheden aanspraak maken op het overbruggingsrecht. Het gaat om de volgende situaties:
- Tijdelijke of definitieve gedwongen onderbreking van je zelfstandige activiteiten door een natuurramp, beschadiging, brand, allergie, beslissing van een derde economische actor of gebeurtenis met economische impact of na een faillissement, of
- Stopzetting van je zelfstandige activiteit omwille van economische moeilijkheden:
- je ontvangt een leefloon op het ogenblik van de stopzetting, of
- in het jaar voorafgaand aan je stopzetting heb je een beslissing tot vrijstelling van sociale bijdragen bekomen, of
- je kan aantonen dat je inkomen van het jaar van de stopzetting en het voorafgaande jaar onder een bepaalde drempel lag (16.409,20 euro als zelfstandige in hoofdberoep en 7.208,56 euro als meewerkende echtgenoot).
Er zijn twee aspecten:
- Je behoudt gedurende maximaal vier kwartalen bepaalde sociale rechten (terugbetaling geneeskundige verzorging, arbeidsongeschiktheids-, invaliditeits- en moederschapsuitkeringen) per onderbreking/stopzetting. Tijdens die kwartalen moet je geen sociale zekerheidsbijdragen betalen.
- Je krijgt een financiële uitkering gedurende maximaal twaalf maanden per onderbreking/stopzetting.
Tijdens je volledige beroepsloopbaan als zelfstandige kan je verschillende keren een beroep doen op het overbruggingsrecht. Na uitputting van het 'basispakket' (de eerste twaalf maanden uitkeringen/vier kwartalen behoud van sociale rechten) kan je immers een beroep doen op bijkomende maanden/kwartalen, in functie van het aantal kwartalen waarvoor je pensioenrechten hebt opgebouwd tussen de vorige onderbreking/stopzetting en de nieuwe onderbreking/stopzetting.
Wat zijn de voorwaarden?
Wanneer je het overbruggingsrecht wilt krijgen, moet je aan alle voorwaarden hieronder voldoen:
- Je moet onderworpen zijn geweest aan het sociaal statuut van de zelfstandigen in de loop van het kwartaal van het begin van de gedwongen onderbreking of van de stopzetting, en gedurende de drie hieraan voorafgaande kwartalen.
- Je moet in deze periode van vier kwartalen de bijdragen verschuldigd zijn als hoofdberoep of als meewerkende echtgenoot.
- Je moet minstens vier kwartalen effectief bijdragen betaald hebben, of voor minstens vier kwartalen pensioenrechten opgebouwd hebben in de loop van de laatste zestien kwartalen.
- Je moet je hoofdverblijfplaats in België hebben.
Cumulatie met een beroepsactiviteit of een vervangingsinkomen
- Bij de hervatting van een beroepsactiviteit kan de financiële uitkering nog toegekend worden gedurende maximum drie maanden. De uitkering is wel degressief (respectievelijk 75% - 50% - 25% van de maandelijkse uitkering) en je moet aan bepaalde voorwaarden voldoen.
- De financiële uitkering overbruggingsrecht kan je bovendien cumulere met een vervangingsinkomen. De som van het vervangingsinkomen en de uitkering overbruggingsrecht mogen daarbij het bedrag van de voorziene uitkering overbruggingsrecht niet overschrijden.
Wat moet je doen?
Je moet tijdig een aanvraag indienen bij je socialeverzekeringsfonds. Dat moet ten laatste gebeuren vóór het einde van het tweede kwartaal dat volgt op het kwartaal van het vonnis van faillietverklaring, van de start van de gedwongen onderbreking of van de stopzetting.
Hoeveel bedraagt de uitkering?
Als je aan alle voorwaarden voldoet, ontvang je maandelijks 1.543,84 euro. Als je een persoon ten laste hebt op jouw ziekenboekje, kan je een hoger bedrag krijgen (1.929,19 euro).