e-Gov 3.0: bouwen aan een nieuwe digitale sociale zekerheid

De digitale dienstverlening van de toekomst organiseren om de moderne overheid efficiënt en klantgericht te laten werken: dat is e-Gov 3.0. De openbare instellingen van sociale zekerheid (OISZ) werken samen aan dit programma, dat de digitalisering binnen de sociale zekerheid verder wil doen evolueren binnen de context van de maatschappelijke veranderingen waarmee we geconfronteerd worden. Op deze pagina leggen we u uit wat de impact is op uw administratie en hoe u zich kunt voorbereiden op de vernieuwde aanpak van de digitale overheid. We vullen de pagina ook aan met nieuwe ontwikkelingen, dus hou ze zeker in het oog.

Meer flexibiliteit voor een wereld in beweging

De manier waarop de overheid vandaag gegevens ophaalt voor de sociale zekerheid, is intussen meer dan 20 jaar geleden bedacht om tegemoet te komen aan de noden van toen. Vandaag ziet onze maatschappij er anders uit, en dat vraagt om nieuwe oplossingen. De werkgroepen in het project e-Gov 3.0 formuleren momenteel antwoorden op:

• uw vraag om meer gebruiksvriendelijke en snellere systemen,
• de veranderingen in traditionele begrippen waarmee de sociale zekerheid werkt – inkomen, statuut, arbeidstijd, gezinsvormen en huishoudens, ten laste zijn, en meer,
• de sterke verhoging van de internationale mobiliteit van burgers,
• de groeiende digitale kloof, en
• de snelle technologische evolutie van de laatste jaren.

Om de opvraging en verwerking van socialezekerheidsgegevens aan te passen aan deze nieuwe realiteit, is een volledige revisie van de huidige aanpak nodig. Het gereviseerde systeem is liefst ook toekomstbestendig: het moet mogelijk zijn om er nieuwe elementen aan toe te voegen of uit op te halen zonder het geheel daarom opnieuw te hertekenen.
Bij de opbouw en ontwikkeling van het nieuwe systeem voor de verzameling en verwerking van data voor de sociale zekerheid volgen we deze sporen:

• De gebruiker staat centraal.
• De verwerking van gegevens verloopt optimaal en transparant.
• De regelgeving en processen moeten eenvoudiger.
• Informatie moet beschikbaar zijn op alle bestuursniveaus van België.
• We moeten zorgen voor digitale inclusie.
• Informatie moet vrijwel meteen beschikbaar zijn.
• Rechten worden waar mogelijk automatisch toegekend.
• De instellingen van de sociale zekerheid functioneren als delen van een geheel.

Naar een centrale datalaag voor optimale gegevensverwerking

Een nieuwe centrale databron biedt een antwoord op veel van de noden die hierboven vermeld staan. Concreet streven we naar een digitale dienstverlening gebaseerd op de gegevens die nodig zijn om de socialezekerheidsrechten van een burger te regelen. De nieuwe databron wordt gevoed door werkgevers, hun dienstverleners en instellingen op alle niveaus, en volgens het ‘only once’-principe. Dat wil zeggen dat dezelfde gegevens maar een keer ingevoerd hoeven te worden.

De gebruiker staat centraal

Nieuwe en vernieuwde onlinediensten moeten vertrekken vanuit de ervaring en noden van de gebruiker. De diensten vertrekken dus niet meer vanuit de organisatie van de instellingen van de sociale zekerheid, maar vanuit de logica van de taken die u wilt uitvoeren.

Deze taken maken het in vele gevallen noodzakelijk om gegevens te betrekken van meerdere instellingen en actoren. De uiteindelijke bedoeling is dat u in de onlinedienst dit niet eens merkt. U werkt in een enkele digitale omgeving die de diensten van verschillende instellingen met elkaar verbindt. Deze functie is alleen mogelijk als alle diensten uit dezelfde, unieke bronnen putten.

Wat betekent het voor u?

Voert u zelf uw administratieve taken uit op het portaal van de sociale zekerheid? Dan moet u misschien even wennen aan de nieuwe onlinediensten en de nieuwe manier van werken. Maar uw workflow wordt een stuk vlotter en intuïtiever.
Gebruikt u een webservice of een informaticatool die communiceert met de onlinediensten van de sociale zekerheid? Dan moet u aanpassingen aan de tool voorzien om ervoor te zorgen dat die op een correcte manier functioneert met de nieuwe diensten.

Use case: Flexi-jobs

Eind 2024 komt de nieuwe onlinedienst Flexi-jobs eraan. Flexi-jobbers worden vanaf 2024 geconfronteerd met een nieuwe fiscale inkomensgrens. Wanneer ze als flexi-jobbers meer dan 12.000 euro verdienen op jaarbasis, wordt het gedeelte boven de 12.000 euro voortaan normaal belast. Om de flexi-jobbers te waarschuwen dat ze die grens benaderen, wordt de loonregistratie aangepast.

Vanaf 1 december 2024 wordt een nieuwe onlinedienst ter beschikking gesteld waarmee u het flexiloon kunt doorgeven. 

Via MyCareer kunnen werknemers nu al een flexiloonteller raadplegen gebaseerd op de klassieke DmfA-aangifte. Vanaf 1 januari 2025 zal de flexiloonteller gevoed worden door de specifieke loonaangifte zoals hiervoor vermeld.

Informatie moet sneller beschikbaar zijn om meteen juiste beslissingen te nemen

Momenteel worden een hele reeks basisgegevens voor de sociale zekerheid om de drie maanden aangeleverd, in de DmfA-kwartaalaangifte. Die kwartaalgegevens zijn zeer geschikt zijn voor de vaststelling van rechten waarop geen onmiddellijke tijdsdruk rust, zoals bijvoorbeeld de berekening van pensioenen.
Maar intussen zijn er meer en meer rechten die veel sneller behandeld moeten worden. De berekening van uitkeringen (ASR) en de verwerking van de systemen die met een welomschreven aantal dagen werken (studentenarbeid, werken in de horeca, gelegenheidsarbeid in de tuinbouwsector…) vragen om een snellere rapportering.

Wat betekent het voor u?

In de toekomst geeft u sommige gegevens door aan de sociale zekerheid op het moment van de loonberekening. In plaats van elke drie maanden kan dat voor bepaalde gegevens maandelijks of misschien zelfs wekelijks zijn.

Transparantie: wie heeft toegang tot uw gegevens?

Gebruikers van een dienst moeten kunnen zien welke gegevens de overheid over hen bewaart. Ze zullen ook kunnen beslissen om hun eigen gegevens met iemand anders te delen. Dat is vooral om het mogelijk te maken dat mensen zich laten helpen met hun sociale administratie. Ook dit is een pak gemakkelijker te regelen met een enkel mandaatsysteem dat op alle niveaus erkend wordt en aan de regels van de hele sociale zekerheid voldoet.

Vereenvoudiging van regelgeving en processen

Om het principe van een unieke, centrale databron te laten functioneren, moet het mogelijk zijn om de hele regelgeving toe te passen en uit te voeren op basis van de eenmalig verzamelde gegevens. Dat wil zeggen dat de centrale databron en de regelgeving op elkaar afgestemd moeten worden.

Als de eenmalige ophaling van gegevens en het gebruik van die gegevens in de wetgeving op elkaar afgestemd zijn, wordt het ook mogelijk om rechten automatisch toe te kennen.

Informatie beschikbaar over de grenzen van de bestuurlijke niveaus

Volgens het principe van de centrale databron worden alle gegevens die nodig zijn om iemands sociale zekerheid te regelen een enkele keer ingevoerd. Daarna zijn de gegevens toegankelijk voor alle bestuursniveaus in België, zolang er aan de gebruikersvoorwaarden voldaan is. De datalaag moet dus zodanig opgebouwd worden dat het niet meer nodig is om lokaal parallelle initiatieven op te starten.