DEEL 1: Toepassingssfeer van de socialezekerheidswetgeving
TITEL 3: De territorialiteit
HOOFDSTUK 2: Multi- en bilaterale akkoorden

1.3.201 A. LIDSTATEN VAN DE EUROPESE ECONOMISCHE RUIMTE (EER) EN ZWITSERLAND
1.3.202 1. Tewerkstelling op het grondgebied van één lidstaat
1.3.203 2. Gelijktijdige tewerkstelling op het grondgebied van meerdere lidstaten
1.3.204 3. Detachering
1.3.205 B. LANDEN VERBONDEN DOOR HET EUROPEES VERDRAG INZAKE SOCIALE ZEKERHEID
1.3.206 C. LANDEN VERBONDEN DOOR EEN BILATERAAL AKKOORD
1.3.207 1. Tewerkstelling op het grondgebied van één land
1.3.208 2. Gelijktijdige tewerkstelling op het grondgebied van beide landen
1.3.209 3. Detachering
1.3.210 4. Bijkomende Belgische dekking bij onderwerping aan de lokale socialezekerheidswetgeving
1.3.211 5. Overzicht
1.3.212 D. UITSLUITINGEN INGEVOLGE DE NATIONALITEIT VAN DE WERKNEMER

A. LIDSTATEN VAN DE EUROPESE ECONOMISCHE RUIMTE (EER) EN ZWITSERLAND

1.3.201

De Verordening EEG 1408/71 bepaalt de toepasselijke socialezekerheidswetgeving voor de onderdanen van de volgende landen, indien zij hun beroepsactiviteiten uitoefenen op het grondgebied van een of meerdere van deze landen: België, Frankrijk, Nederland, Duitsland, Groothertogdom Luxemburg, Italië, Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, Ierland, Denemarken, Griekenland, Spanje, Portugal, Oostenrijk, Finland, Noorwegen, Zweden, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland. Met ingang van 1 mei 2004 is de EEG Verordening ook van toepassing op de volgende landen die vanaf die datum toetreden tot de Europese Unie: Polen, Letland, Estland, Litouwen, Malta, Cyprus (Grieks gedeelte), Tsjechië, Slowakije, Hongarije en Slovenië.

Vanaf 1 juni 2003 is de Verordening EEG 1408/71 ook van toepassing op de onderdanen van derde landen die alleen vanwege hun nationaliteit niet onder de bepalingen van die verordening vallen, op voorwaarde dat zij:

Top

1. Tewerkstelling op het grondgebied van één lidstaat

1.3.202

Iedere loontrekkende is onderworpen aan de socialezekerheidswetgeving van de lidstaat waar hij werkt, zelfs als hij in een andere lidstaat woont en/of zijn werkgever in een andere lidstaat is gevestigd. De werkgever moet de verplichtingen nakomen t.o.v. de socialezekerheidsinstelling van het land van tewerkstelling. Top

2. Gelijktijdige tewerkstelling op het grondgebied van meerdere lidstaten

1.3.203

Bij gelijktijdige werkzaamheden in loondienst op het grondgebied van verschillende lidstaten, met uitzondering van de werknemers tewerkgesteld bij het internationaal vervoer, kunnen zich 3 situaties voordoen:
Hierbij dient benadrukt dat het geheel van de prestaties onderworpen is aan de aldus aangeduide wetgeving. Dit betekent dat indien de werknemer voor meerdere werkgevers werkt, elk van die werkgevers moet aansluiten bij de socialezekerheidsinstelling van de bevoegde lidstaat. Bij de bevoegde instelling van dat land dient het formulier E101 aangevraagd te worden ter staving van die onderwerping. In België kunt u daarvoor terecht bij de RSZ, Dienst Migrerende Werknemers, tel. 02 509 37 89 Nederlands en 02 509 34 06 Frans.

Voor werkgevers die deel uitmaken van dezelfde groep, kunnen de gezamenlijke prestaties die een werknemer levert voor twee of meer werkgevers, worden aangegeven op de aangifte van de Belgische werkgever, indien de volgende voorwaarden vervuld zijn:


Naast deze vormen van gelijktijdige tewerkstelling op het grondgebied van meerdere lidstaten, stelt de Verordening 1408/71 voor nog heel wat andere gevallen van gelijktijdige tewerkstelling de toepasselijke wetgeving vast volgens het principe dat, indien mogelijk, de wetgeving van slechts één lidstaat van toepassing is. Het is niet mogelijk al deze gevallen (bv. tegelijk activiteiten in loondienst en als zelfstandige, internationaal vervoer,...) hier te bespreken. Indien u vragen hebt over deze wetgeving kan u terecht bij de RSZ, Dienst Migrerende Werknemers, tel. zie hoger. De Dienst Internationale Overeenkomsten van de RSZ kan eveneens inlichtingen verstrekken over de regels die gelden voor personen die vallen onder een specifiek regime voor ambtenaren en die hetzij in meerdere lidstaten werkzaam zijn, hetzij tegelijkertijd als loontrekkende en/of anders dan in loondienst werken in één of meer lidstaten (tel. 02 509 27 99 Nederlands en 02 509 27 95 Frans).
Top


3. Detachering

1.3.204

Indien een werkgever zijn werknemer uitstuurt naar een andere lidstaat om daar voor zijn rekening te gaan werken, blijft de werknemer onderworpen aan de socialezekerheidswetgeving van het land waar hij normaal werkt indien de volgende voorwaarden vervuld zijn:


Men kan ook een werknemer aanwerven om onmiddellijk te detacheren indien al de bovenvermelde voorwaarden vervuld zijn en de werkgever gevestigd is in het land waar hij de werknemer aanwerft.

Voorafgaand aan de detachering wordt, door de werkgever of de werknemer aan de bevoegde instelling in het uitsturende land, een detacheringsbewijs (formulier E101) aangevraagd. Voor België is de RSZ de bevoegde instelling. Op de portaalsite van de sociale zekerheid (www.sociale-zekerheid.be) kan de werkgever op elektronische wijze de nodige documenten voor detacheringen van werknemers aanvragen. Bijkomende inlichtingen kunt u krijgen bij de Dienst Migrerende Werknemers (tel. 02 509 37 89 Nederlands en 02 509 34 06 Frans).

Indien wegens onvoorziene omstandigheden de duur van de werkzaamheden in het buitenland verlengd wordt en 12 maanden overschrijdt, kan het stelsel van het land van normale tewerkstelling verder worden behouden voor nog eens maximaal 12 maanden, mits de toestemming van de bevoegde instelling van het ontvangende land. Daarvoor vraagt de werkgever, vóór het einde van de eerste periode van 12 maanden, een verlenging van de detachering (formulier E102) aan bij de bevoegde instelling van het uitsturende land, en zendt dit voor akkoord door aan de bevoegde instelling van het ontvangende land. Na afloop van de tweede periode van 12 maanden kan de werknemer normaliter niet meer onderworpen blijven aan de wetgeving van het normale land van tewerkstelling. De Verordening staat evenwel toe dat de bevoegde autoriteiten van de betrokken lidstaten, in het belang van de werknemer(s), bijkomende afwijkingen toestaan. Voor België wordt het verzoek daartoe gericht aan de Dienst Internationale Overeenkomsten van de RSZ, tel. 02 509 27 99 Nederlands en 02 509 27 95 Frans. Op deze manier kan de detacheringsduur principieel op 5 jaar worden gebracht. Aanvragen hiertoe kunnen elektronisch gebeuren via de portaalsite van de sociale zekerheid (www.sociale-zekerheid.be).

Voor de detachering van werknemers naar één van de landen die vanaf 1 mei 2004 deel uitmaken van de Europese Unie, namelijk Polen, Letland, Estland, Litouwen, Malta, Cyprus (Grieks gedeelte), Tsjechië, Slowakije, Hongarije en Slovenië, gelden bijzondere overgangsmaatregelen. Informatie hierover kunt u krijgen bij de Dienst Migrerende Werknemers (tel. 02 509 37 89 Nederlands en 02 509 34 06 Frans). Top


B. LANDEN VERBONDEN DOOR HET EUROPEES VERDRAG INZAKE SOCIALE ZEKERHEID

1.3.205

Inhoudelijk zijn de bepalingen van dit verdrag nagenoeg gelijk aan deze van de Verordening EEG 1408/71. Het is van toepassing op de onderdanen van de volgende landen voor zover de bepalingen van de Verordening EEG 1408/71 niet van toepassing zijn: België, Oostenrijk, Spanje, Groothertogdom Luxemburg, Nederland, Portugal, Turkije en Italië.

In essentie wordt dit verdrag slechts gebruikt in relatie tot bepaalde tewerkstellingen op Turks grondgebied, waarvoor het Belgisch - Turks akkoord gezien de nationaliteit van de werknemer geen toepassing vindt. Bijvoorbeeld voor een detachering van een Spaanse werknemer vanuit België naar Turkije. Top


C. LANDEN VERBONDEN DOOR EEN BILATERAAL AKKOORD

1.3.206

Met de volgende landen is België verbonden door een bilateraal akkoord inzake sociale zekerheid: De Verenigde Staten van Amerika, Canada, San Marino, Joegoslavië (enkel nog van toepassing voor Servië, voor Macedonië, voor Bosnië-Herzegovina alsook voor de republiek van Montenegro), Turkije, Algerije, Marokko, Tunesië, Israël, Chili, Australië, Kroatië en de Filippijnen.

Deze akkoorden zijn in beginsel slechts van toepassing op de onderdanen van de contracterende landen. Sommige akkoorden voorzien evenwel in de mogelijkheid om niet-onderdanen te detacheren (zie tabel). Top


1. Tewerkstelling op het grondgebied van één land

1.3.207

De werknemer valt onder toepassing van het socialezekerheidsstelsel van het werkland. De werkgever moet zijn verplichtingen nakomen t.o.v. de socialezekerheidsinstelling van dat land. Top

2. Gelijktijdige tewerkstelling op het grondgebied van beide landen

1.3.208

De werknemer valt onder toepassing van het socialezekerheidsstelsel van elk land voor wat betreft de activiteiten die daar uitgeoefend worden. De werkgever(s) moet(en) zijn/hun verplichtingen nakomen t.o.v. de socialezekerheidsinstellingen van elk land waar hij/zij zijn/hun werknemer tewerkstel(t)(len). Top

3. Detachering

1.3.209

De detacheringsregels, vastgesteld door de verschillende verdragen zijn nagenoeg analoog aan deze van de EEG-Verordening (zie hoger). Afwijkend is dat voor de detacheringen naar en van de Verenigde Staten van Amerika en naar en van Australië, de aanvankelijke detacheringsduur is vastgesteld op 5 jaar, voor Canada, Chili, Turkije, Kroatië en de Filippijnen op 2 jaar (i.p.v. 12 maanden in de Verordening). Voor deze 7 landen moet u een eventuele verlenging boven de aanvankelijke detacheringsduur rechtstreeks richten aan de Dienst Internationale Overeenkomsten van de RSZ, tel. 02 509 27 99 Nederlands en 02 509 27 95 Frans. Voor de andere landen kunt u zich wenden tot de RSZ, Dienst Migrerende Werknemers, tel. 02 509 37 89 Nederlands en 02 509 34 06 Frans. Aanvragen kunnen elektronisch gebeuren via de portaalsite van de sociale zekerheid (www.sociale-zekerheid.be). Top

4. Bijkomende Belgische dekking bij onderwerping aan de lokale socialezekerheidswetgeving

1.3.210

Indien een werknemer van België wordt uitgestuurd naar een land waar de Verordening 1408/71 niet van toepassing is, en hij niet langer onderworpen kan blijven in België, dan kan hij facultatief, en eventueel bovenop de onderwerping in het betrokken land, een aansluiting nemen bij de Dienst voor Overzeese Sociale Zekerheid, Louizalaan 194 te 1050 Brussel, tel. 02 642 05 11 (www.dosz.be). Top

5. Overzicht

1.3.211

Top

D. UITSLUITINGEN INGEVOLGE DE NATIONALITEIT VAN DE WERKNEMER

1.3.212

Bepaalde verdragen inzake sociale zekerheid zijn beperkt tot de onderdanen van de contracterende landen. De RSZ laat evenwel toe dat vreemde werknemers die reeds Belgisch verzekerd zijn op het ogenblik van hun uitsturing naar een land waarmee België een akkoord inzake sociale zekerheid heeft dat niet voorziet in hun detachering, toch worden gedetacheerd naar die landen voor een periode van 6 maanden, verlengbaar met 6 maanden, voor zover alle andere detacheringsvoorwaarden vervuld zijn. Op de portaalsite van de sociale zekerheid (www.sociale-zekerheid.be) kan de werkgever op elektronische wijze de documenten voor detacheringen van werknemers aanvragen. Bijkomende inlichtingen kunt u vragen bij de Dienst Migrerende Werknemers (tel. 02 509 37 89 Nederlands en 02 509 34 06 Frans). Top